John Ronald Reuel Tolkien için yazar, şair, filolog ve akademisyen gibi sıfatları sıralamak elbette doğal; ancak oldukça da yetersiz. Zira karşımızda ilk kez dilinden coğrafyasına; her şeyiyle bir dünya yaratan bir isim var.&nbsp;Kural dışı bir çocuk: John Ronald Reuel Tolkien, 3 Ocak 1892 tarihinde bugünkü Güney Afrika Cumhuriyeti sınırları içerisinde yer Bloemfontein şehrinde dünyaya geldi. Baba tarafından ailesi birkaç kuşak önce Birleşik Krallık'a göç etmişti. Babası Arthur Tolkien de daha iyi bir kariyer için Birleşik Krallık'ın Birmingham şehrinden binlerce kilometre uzaktaki Cape Town’a taşınıp zaman içinde aldığı terfilerle banka müdürlüğüne kadar yükselmişti. Annesi de orta sınıf bir aileye mensuptu. Bu koşullarda dünyaya gelen J.R.R. Tolkien, çok küçük yaşta önce babasının sonra da annesinin ölümüyle zorlu bir gençlik dönemine adım attı.&nbsp;Yeni bir dil: Daha küçük yaşlarda edebiyata ilgi duymaya başlayan Tolkien, onu yetiştiren akrabalarının da desteğiyle durmaksızın devam eden bir kitap okuma serüvenine başlar. Sadece Birleşik Krallık’ın değil, dünyanın da en saygın eğitim kurumlarından biri olan Exeter’de Klasik Diller eğitimi alan Tolkien, bu yıllarda Elf dilini çoktan oluşturmaya başlamıştı bile. Lise yıllarını geçirdiği King Edward’s College’de giriştiği bu macera, ileride edebiyat için bir mihenk taşı olacaktı.<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-12-04T11:09:23.238Z.jpeg" alt="Tolkien"><figcaption>J.R.R. Tolkien</figcaption></figure>Alternatif bir dünya: Zira Elf diliyle başlayan yolculuk, bu dile bir halk yaratma, bir kültür oluşturma ve en nihayetinde de yeni bir dünya yaratmaya kadar vardı. Elbette Birleşik Krallık geçmişinde Thomas More ya da Thomas Hobbes gibi isimler yeni bir dünya tasavvuruyla insanların karşısına çıkmıştı. Ancak bu ütopya, her ne olursa olsun bir gerçekliğe dayanıyordu. Yüzlerce yıl sonra Tolkien’in ortaya koyduğu ise yepyeni ve bir noktada da alternatif bir dünya oldu.&nbsp;Orta Dünya: Tolkien, Orta Dünya adını verdiği bu fantastik evreni yaratırken hiçbir ima veya benzeşim kurmadığını defalarca açıklamasına rağmen, günümüze kadar ulaşan tartışmalardan ne yazık ki kurtulamadı. Psikanalitik yaklaşımlarla Orta Dünya ile Tolkien’in geçmiş yaşantısı arasında bağ kurma çabaları da hâlâ devam ediyor. Ancak bu çabalar, Tolkien’in yaratıcılığını ve zengin hayal gücünü arka plana iten hatta küçümseyen tavırlar olarak da değerlendiriliyor.Biraz ondan biraz bundan: Elbette Tolkien Finlern, Karelia bölgesindeki masallarından, Anglo-Sakson mitolojisinden etkilenmişti. Hatta Elfçenin ses diziminde Finceyle birtakım benzerliklerin varlığını da kabul etmek mümkün. Netice itibarıyla Tolkien, Oxford’ta başarılı bir profesör olarak İngiliz kültürü ve mitolojisinin önemli parçaları olan Beowulf ve Kral Arthur hakkında da çok önemli makale kaleme almış bir akademisyen.Hobbit: Bu makaleleri yazarken bir yandan da geceleri çocuklarına masallar okuyan Tolkien, Orta Dünya’yı oluştururken çocuklarını düşünerek yazdığı Hobbit’i 21 Eylül 1937’de yayımladı. Alman romantik ve gotik edebiyatında da yerel masalların etkisiyle gördüğümüz doğaüstü olayları ayrı bir yerde tutarsak, tam manasıyla fantastik bir edebiyat ürünü olarak Hobbit, tarihteki yerini aldı.&nbsp;<figure class="image"><img src="https://images.aposto.com/images-2020-12-04T11:12:15.905Z.jpeg" alt="Yüzüklerin Efendisi üçlemesi"><figcaption>Yüzüklerin Efendisi üçlemesi</figcaption></figure>Yüzüklerin Efendisi üçlemesi: Tolkien, İkinci Dünya Savaşı yıllarında üniversitedeki derslerine ve Orta Dünya’yı geliştirmeye devam etti. Savaş yıllarında taslağını ilerlettiği ve başyapıtı olarak kabul edilen Yüzüklerin Efendisi üçlemesini de 29 Temmuz 1954’te okurla buluşturdu. Bu süreç, Tolkien için oldukça yıpratıcı bir dönemdi. Yayıncısının Hobbit’i devam ettirmesi yönündeki baskılarına direnen Tolkien’in üçlemesi, başlarda pek de ilgi görmedi. Ancak Tolkien, buna rağmen üç çağa ayırdığı Orta Dünya Tarihi’nde boşlukta kalan kısımları doldurmaya devam etti. Başta Silmarillion olmak üzere Orta Dünya üzerine çalışmalarını sürdürse de ne yazık ki ömrü tamamlamaya yetmedi.Christopher Tolkien: 2 Eylül 1973’te Birleşik Krallık'ın Manş Denizi kıyısındaki Bournemouth şehrinde vefat eden Tolkien’in edebi mirasını 2020 yılının başında hayatını kaybeden oğlu Christopher Tolkien, okurla buluşturmaya devam etti. Bunu yaparken babasının notlarına sadık kalarak herhangi bir müdahalede bulunmadı. Bunun yerine farklı taslakları Hurin’in Çocukları gibi sonradan yayımlanacak eserlerde alternatif hikâye örgülerini de bir arada okurlara sundu.Dönüm noktası: Narnia Günlükleri’nin yazarı ve yakın arkadaşı C.S Lewis tarafında Nobel Edebiyat Ödülü’ne de aday gösterilen Tolkien’i, dönemin seçici kurulu pek de ilgi çekici görmemişti. Ancak tam da o yıllarda yani 1960’larda Tolien’in kaleme aldığı Yüzüklerin Efendisi, Birleşik Krallık'ta zaman içinde ilgi görmeye başlamıştı. Özellikle ABD’de kitabın basılması ve kısa sürede çok büyük bir ilgiyle karşılaşması, Yüzüklerin Efendisi üçlemesi için bir dönüm noktası oldu. Araştırmalara göre dünyada en çok okunan birkaç kitaptan biri olan üçleme, Tolkien’in ölümünden sonra tüm dünyada büyük beğeni topladı.&nbsp;Orta Dünya kültürü: Tipik bir muhafazakâr olan ve bu doğrultuda yaşayan, doğayı seven, makinelere ve makineleşmeye karşı çıkan Tolkien’in yarattığı Orta Dünya, zaman içinde bir kültüre dönüşüp çeşitli müzik gruplarına ilham oldu. Çocukluğundan itibaren büyük bir Tolkien hayranı olan yönetmen Peter Jackson’ın bir proje hayal etmesiyle Yüzüklerin Efendisi için yeni bir dönem başladı. Beyaz perdeye aktarılan ve birçok ödülün sahibi olan Yüzüklerin Efendisi üçlemesi, bugüne kadar yaklaşık 1,5 milyardan fazla kişi tarafından izlendi.Dilinden coğrafyasına, tarihinden kültürüne bu kadar bütüncül bir yaklaşımla çelişkisiz bir dünya yaratmayı başaran Tolkien’in bu başarısı, bugün aşılması zor bir eşik olarak kabul ediliyor.

John Ronald Reuel Tolkien ile ilgili hikayeler